လၔကညီက်ိၗအဖီခိၗဒ့ၗအိၗဝဲ

အအံၖမ့ၓကညီဒီကလုၘအက်ိၗတဖ်ၔၗလၔအအိၗဒီးဒ့ၗ

ဖားစည္ကို ေလ႔လာမည္ဆိုပါက အဓိကသေကၤတ (၃) မ်ဳိးေတြ႔ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ ထိုအဓိကသေကၤတမွာ ဖား၊ ေန၀န္းႏွင္႔ ဆင္တို႔ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႔ဖားစည္တြင္ ဖားေလးေကာင္သည္ ဖားစည္မ်က္ႏွာျပင္ေပၚတြင္ လက္၀ဲရစ္တစ္ေကာင္ေနာက္ တစ္ေကာင္လိုက္သကဲ႔သို႔ ထိုဖားေလးေကာင္ေပၚတြင္ တစ္ေကာင္က်စီေက်ာပိုး (ဖားႏွစ္ထပ္)၊ ႏွစ္ေကာင္က်စီေက်ာပိုး (ဖားသံုးထပ္) တို႔ကိုလည္း ေတြ႔ႏုိင္ေလသည္။ အဓိပၸာယ္အသီးသီးလည္း ရွိေလသည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔ကရင္လူယ္မ်ားသည္ ထိုအဓိပၸာယ္ကို နားမလည္သူ၊ မသိသူမ်ား အမ်ားအျပား ရွိရုံသာမက ဖားစည္ေပၚကဖားသည္ မည္သည္႔ဖားျဖစ္သည္ကို မသိသူမ်ားရွိေလသည္။

ဖားစည္ေပၚကဖားသည္ ဖားျပဳပ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ်င္သည္။ ထိုနည္းတူ ဖားျပဳပ္၏ ၀ိေသသလကၡဏာထူးမ်ားကို ဗဟုသုတအေနျဖင္႔ ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ဖားမ်ဳိးစိတ္ေပါင္း (၁၇၀၀) ေက်ာ္ရွိေလသည္။ ထိုမ်ဳိးစိတ္မ်ားထဲတြင္ ဖားျပဳပ္သည္ မ်ဳိးစိတ္တစ္စိတ္ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုဖားျပဳပ္မ်ဳိးစိတ္ကို ထပ္မံခြဲျခားလွ်င္ မ်ဳိးစိတ္ေပါင္း (၁၅၀) ေက်ာ္ေလသည္။ ဇီ၀အမည္မွာ (Bufonide) ျဖစ္ၿပီး အညိဳေရာင္၊ အနက္ေရာင္၊ အနီေရာင္၊ အ၀ါေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္ ဖားျပဳပ္မ်ားအျဖစ္ အေရာင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေတြ႔ျမင္ႏုိင္သည္။ လႈပ္ရွားမႈေႏွးေကြးကာ လ်င္ျမန္မႈမရွိေပ။ ပူေလာင္မႈမရွိဘဲ ေအးေဆးစြာေနတတ္သည္။

ေရွ႔လက္သည္ ေနာက္ထက္တုိ၍ ေျခေထာက္သည္ ကိုယ္ခႏၶာထက္ အနည္းငယ္ရွည္ေလသည္။ သြားမ်ားမရွိေပ။ ဖားျပဳပ္အထီးသည္ အမထက္အနည္းငယ္ေသးေလသည္။ ပံုသဏၭာန္အားျဖင္႔ ၾကမ္းတမ္းရုပ္ဆိုး၍ အေရျပားသည္ အဖုအထစ္မ်ားရွိေလသည္။ အထူးသျဖင္႔ မ်က္စိေနာက္၌ အဖုႀကီးမ်ားရွိသည္။ ထိုအဖုႀကီးမ်ားတြင္ ေပါမ်ားေသာ အဆိပ္ဂလင္း ရွိသည္သာမက ထိုအေရျပားမွ ဆိုးရြားေသာ အျဖဴေရာင္အရည္တစ္မ်ဳိးကို ထုတ္တတ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ထုတ္လႊတ္ရာတြင္ အခ်ဳိ႔ေသာတိရစၧာန္အဖို႔ မည္ကဲ႔သို႔မွ်မျဖစ္။ သို႔ေသာ္ အခ်ဳိ႔တိရစၧာန္ကိုမႈ ေသေစသည္။ အခ်ဳိ႔ဖားျပဳပ္မ်ားသည္။ အဆိပ္ျပင္းၿပီး ေခြးမ်ားကိုပင္ ေသေစသည္။ အရြယ္အစားမွာ သာမန္အားျဖင္႔ (၂) မွ (၂၅) စင္တီ (၁ မွ ၁၀ လက္မ) အထိရွိၿပီး လွ်ာမွာမႈ (၁) လက္မ (၂.၅)စင္တီ) ရွည္၍ ပိုးေကာင္မ်ားကို လ်င္ျမန္စြာ ဖမ္းစားႏုိင္ေလသည္။ အာရုံခံေကာင္းၿပီး ထိုအာရုံကို ထိန္းထားႏုိင္စြမ္းရွိေလသည္။

ေရမွာေရာကုန္းမွာပါေနေသာ ေက်ာရုိးရွိေသြးေအးသတၱ၀ါမ်ဳိးျဖစ္၍ ေရကန္ငယ္၊ စမ္းေခ်ာင္း၊ လယ္ကြင္း၊ ျမစ္ေခ်ာင္းေဘးရွိ ခ်ံဳၾကား၊ ပုရြက္ဆိတ္သိုက္တို႔တြင္ ေတြ႔ျမင္နုိင္သည္သာမက တြင္းေအာင္းေနေသာ ဖားျပဳပ္မ်ားလည္း ရွိေလသည္။ အေရျပားလဲလွယ္ေသာ ဓေလ႔ရွိၿပီး လဲလွယ္ၿပီးေသာအေရျပား ျပန္စားေလ႔ရွိသည္။

မိမိအေရျပားကိုေဖာက္ၿပီး ေရကိုစုပ္ယူ၍ ကိုယ္ခႏၶာကိုႀကီးေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္သကဲ႔သို႔ ငယ္ေအာင္လည္းျပဳလုပ္ႏုိင္ၾကသည္။ ကမၻာေပၚေတြင္ ဖားျပဳပ္အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ေနရာအႏွံအျပားတြင္ ေတြ႔ႏုိင္ေလသည္။ Bufo Melanostictus အမ်ဳိးအစားကို အိႏၵိယ၌လည္းေကာင္း Alelopus ႏွင္႔ Bufo Americanus အမ်ဳိးအစားကို south Central American ၌လည္းေကာင္းB-bufo ဥေရာပ၌လည္းေကာင္း B-alvarious အမ်ဳိးအစားသည္ အဆိပ္ျပင္းေသာ ဖားျပဳပ္မ်ဳိးျဖစ္၍ Colorado River ေဘး၌လည္းေကာင္း Bufo Vulgaris အမ်ဳိးအစားကို North America ၌လည္းေကာင္း Nectophrynodies အမ်ဳိးအစားကို East Africa ၌လည္းေကာင္း Bmarimus အမ်ဳိးအစားသည္ ေခြးေလာက္ရွိေလသည္။Internet Cuba ၌ရွိေသာဖားျပဳပ္မ်ားသည္ ဦးေခါင္းခြဲပါရွိ၍ တြင္းေအာင္းလ်က္ရွိေနေလသည္။

မိုးဦးက်ေသာအခါ အမထက္ေသး၍ ပို၍မဲေသာဖားျပဳပ္အထီးသည္ သားေပါက္မည္႔ေနရာသို႔ ပထမဦးစြာေရာက္လာၿပီး က်ယ္ေလာင္ေသာအသံျဖင္႔ အမကိုစြဲေဆာင္၍ ေအာ္ေလသည္။ ထိုသို႔အသံျပဳလုပ္ေသာအခါ ရင္ဘတ္ပိုင္းတြင္ ေဘာ္လံုးကဲ႔သို႔ ေလမ်ားႏွင္႔ျပည္႔ေသာအလံုး ေပၚလာသည္။ မိတ္လိုက္ၿပီးေသာအခါ ကန္ထဲရွိ သစ္ရြက္မ်ားတြင္ ဥမ်ားကို ႏွစ္တန္းတန္း၍ (၃) ရက္မွ (၅) ရက္တြင္ အေကာင္ေပါက္ကာ (၄၀) ရက္မွ(၆၀)ရက္အတြင္း ဖားေလာင္းျဖစ္လာသည္။ ဥအေရအတြက္မွာ (၆၀၀) မွ (၃၀၀၀၀) အထိ ရွိ၍ (၁) လမွ (၃) လအတြင္း အရြယ္ေရာက္ေလသည္။ ဖားျပဳပ္တစ္ေကာင္၏ သက္တမ္းသည္ (၃၆) ႏွစ္အထိ အသက္ရွင္ႏုိင္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းအဆိုျပဳၾကသည္။

ဖားျပဳပ္သည္ ၾကမ္းတမ္းရုပ္ဆိုးေသာ္လည္း စီးပြားေရးအရ တန္ဖိုးလည္းႀကီးေလသည္။ လြန္ခဲ႔ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရွိ Department of Agriculture တြင္ဖားျပဳပ္ (၁) ေကာင္ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ $ ၁၂၅ ေဒၚလာေပး၍ ၀ယ္ရေလသည္။ ထိုနည္းတူ တရုတ္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ဖ်ားနာျခင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးကိုကုရာတြင္ ဖားျပဳပ္အဆိပ္ကို အသံုးျပဳ၍ ကုသ၍ ထိုအဆိပ္ကို အျဖစ္ထားရွိေလသည္။ ကရင္လူမ်ဳိးတို႔သည္ ဖားျပဳပ္ကို ေအာက္ပါ၀ိေသသထူးမ်ား ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ဖားသည္ စကားတည္၍ ေအာ္ေသာအခါ မိုးရြာခ်သည္။ မိမိ၏ဥႏွင္႔ကေလးမ်ားကို ျပန္လည္စားေသာက္ျခင္းမျပဳ။ ဖားျပဳပ္အေရခြံကို စားမိသူမ်ားသည္။ ေအာ႔အန္ေစသည္။ သို႔ရာတြင္ အလြန္ဆိုးရြားေသာ အဆိပ္ကိုေျပေစသည္။ ေၿမြဆိုးမ်ားႏွင္႔ ရင္ဆိုင္ေတြ႔ဆံုသည္႔အခါတြင္ ဖားျပဳသည္ မိမိအေရခြံအတြင္းမွ အေစးညစ္ထုတ္၍ ထိုအေစးမ်ားျဖင္႔ ေျမြဆိုးကိုေသေစသည္။

ယားနာ၊ ေပြးနာႏွင္႔ မီးေလာင္ဒဏ္ရာရသည္ ႔႔ အနာမ်ားေပၚတြင္ ဖားျပဳပ္၏ အေရခြံႏွင္႔ အုပ္ထားလိုက္လွ်င္ ခ်က္ခ်င္းအနာသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္သည္။ ဖားျပဳပ္၏အေရခြံသည္ ရြံစရာေကာင္း၍ အလြန္အရုပ္ဆိုးေသာ္လည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာေရာဂါႏွင္႔ ဆိုး၀ါးေသာအဆိပ္မ်ားကို ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္သည္။ ထိုသို႔ေသာ လကၡဏာထူးမ်ားေၾကာင္႔ ေရွးကရင္လူႀကီးမ်ားသည္ ဖားျပဳပ္၏အေရခြံကို အထြတ္အျမတ္ထား၍ သိမ္းဆည္းထားၾကသည္။ ကမၻာေပၚရွိ အျခားေသာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ၊ ျခေသၤ႔၊ လင္းယုန္၊ နဂါး စေသာအရာမ်ားကို အေလးထားသကဲ႔သို႔ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ဖားျပဳပ္ကိုအေလးထားကာ ဖားစည္သြန္းလုပ္တိုင္း ဖားျပဳပ္ပါေလသည္။ ဖားစည္၌ရွိေသာဖားျပဳပ္သည္ လက္၀ဲရစ္ တစ္ေကာင္ေနာက္တစ္ေကာင္လိုက္လွ်င္ စည္းလံုးျခင္းကိုေဖာ္ေဆာင္သကဲ႔သို႔ ဖားစည္၌ရွိေသာဖားျပဳပ္သည္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ တည္ရွိပါက စည္းလံုးမႈၿပိဳကြဲျခင္းကို ေဖာ္ျပထားေလသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ကၽြႏု္ပ္တို႔ကရင္တစ္မ်ဳိးသားလံုးသည္လည္း ဖားစည္ေပၚကဖား၏ အဓိပၸာယ္ႏွင္႔အညီ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေနမ်ားကိုေလ႔လာသံုးသပ္ၿပီး ဆင္ျခင္ၾကရမည္ဟု ကရင္တစ္မ်ဳိးသားလံုးအား တိုက္တြန္ႏႈိးေဆာ္လိုက္ရပါသည္။

(Anonymous)

http://nadekoethwae.blogspot.com/ မွကူးယူေဖာ္ၿပသည္။

more.gif